خارق العاده های کوچک

 همستر٬ زیرخانواده از جوندگان است که خود ۱۸ زیرگونه دارد.کشف همستر به قرون وسطی در جنوب اروپا باز می گردد.اسم همستر برگرفته از کلمه آلمانی Hamstern به معنای انبار دهنده می باشد.همستر ها دارای دندانهای جلویی بزرگ و قدرتمندی می باشند که برای جلوگیری از رشد بیش از حد آن باید اشیائی برای جویدن در اختیار حیوان قرار داد . همسترها دارای حس بینایی بسیار ضعیف ودر عوض حس بویایی و شنوایی عالی هستند. همسترهای Golden را باید بعد از 8-10 هفتگی از یکدیگر جدا کرد تا با هم نجنگند ( خصوصا ماده ها) به هر حال نوع Russian Dwarf را می توان به صورت جفت نگهداری نمود.از جمله ویژ‌گی‌های بارز همستر کیسه‌های گونه‌ای بزرگ است.کیسه های گونه‌ای برگشتگی سطح خارجی دیواره دهانی به داخل است که می توان برای معاینه بوسیله پنس کیسه ها را به خارج برگرداند. کیسه‌های گونه‌ای برای حمل و نگهداری غذا و همچنین برای مراقبت از نوزادان تازه متولد شده در هنگام خطر کاربرد دارد. کیسه های گونه ای توانایی اتساع بسیار بالایی دارند ، دارای تحمل ایمنی قابل توجهی نیز می باشند..همستر می تواند معادل نصف وزن خود در کیسه های گونه ای غذا جا دهد و نگهداری کند. دوره جنسی در همستر ماده هر 4 روز تکرار می شود.اگر قصد جفت گیری و باردار کردن همستر ماده خود را دارید باید هر روز دستگاه تناسلی ماده را بخوبی بررسی کنید تا بتونید زمان مناسب رو تشخیص بدهید و همستر ماده خود را برای حفت گیری در کنار همستر نر مورد نظر قرار دهید درست در صبح روز بعد از تخمک گذاری ،یک سری ترشحات در اطراف دستگاه تناسلی(واژن)همستر ماده قابل مشاهده است که حالت شیری و لزج دارد،با مشاهده این ترشحات معمولاً دو روز بعد می تواند جفت گیری با موفقیت انجام شود،یعنی یکی دو روز بعد همستر ماده را در کنار همستر نر می توانید قرار بدهید و تقریباً لقاح و تخمک بارور می شه(باصطلاح می گیره)حتمی انجام خواهد شد.توجه کنید هیچگاه نباید همستر نر را در قفس همستر ماده قرار داد چراکه ماده برای دفاع از لانه خود به سمت همستر نر حمله وار می شود.رفتار این حیوانات وابسته به محیط اطرافشان ، ژنتیکشان  و ارتباط آنها با انسان‌ها است. 

تنوع گونه های همستر بسیار بالاست و بیش از ۴۵ گونه تا به حال شناسائی شده، ولی اغلب مردم فقط دو گونه از این همسترها را که حیوان خانگی هستند می شناسند و گونه های دیگر که کمتر به عنوان پت به خانه ها آمده اند یا اصلا هیچگاه به عنوان حیوان خانگی با ما نبوده اند برایشان ناشناخته ست. 

۱-همستر سوری(Syrian Hamsters) یا golden hamster: معمول ترین گونه همستر موجود در ایران است چراکه بیشترین سازگاری را با شرایط آب و هوائی ما دارد.تشخیص این گونه بسیار راحت است.کشیده تر و لاغرتر از همتایان دیگر خود است و همچنین چشمان ریزتری دارد.(در بخش مقایسه نژادهای مختلف گونه های مختلف همستر را از هر جهت مقایسه خواهیم کرد و تشخیص آنها از هم در آن بخش آسانتر خواهد بود).این گونه به سه دسته کلی تقسیم می شود.

الف)مو کوتاه(Short Hair): تعداد زیادی از آن را در اینجا دیده ایم حتی در مولوی!این دسته تنوع رنگی زیادی دره و در رنگهای سفید،کرم،مشکی،خاکستری،طلائی،قهوه ای و یا ترکیبی از این رنگها موجودست.

ب)مو بلند(Long Hair): این گونه از همستر سوری هم خوشبختانه در اینجا کمیاب نیست.

ج)فری و پشمالو(Rex): حجم موهایش بسیار بیشتر از همستر سوری مو بلند است و ظاهری آشفته دارد که به ندرت اینگونه را در ایران دیده ام.

۳-همستر کوتوله روسی(Dwarf Russian Hamsters) یا dzungarian: این نژاد همستر طولی به اندازۀ 10 تا 12 سانتیمتر داشته و دارای بدنی چاق، گرد و شفاف می‌باشد. محل سکونت آن در جلگه‌ها و صحراها و مناطق نیمه بیابانی آسیای مرکزی می‌باشد البته وی در علفزارهای مغولستان و شمال چین نیز زیست می‌کند. یک نکتۀ جالب در مورد این نژاد این است که نرها از ماده‌ها بزرگتر هستند. همستر کوتولۀ روسی یک حیوان اجتماعی بوده و به راحتی با سایر همسترها کنار می‌آید. طول عمر آن حداکثر 2 سال است. با توجه به این که این نژاد از صبر و تحمل چندان زیادی برخوردار نیست بنابراین به هنگام احساس ترس، احتمال این که اقدام به گاز گرفتن بکند زیاد است. با این حال با توجه به اندازۀ کوچکی که دارد، حیوان خانگی خوبی برای کودکان محسوب می‌شود. از ویژگی‌های دیگر این نژاد همستر داشتن بدنی با حالت ارتجاعی و قابل انبساط و پاهای پرمو است.تعداد کمی از این همسترها در ایران هستند و اغلب اصیل نبوده و از ترکیب دو نژاد روسی و سوری به وجود آمده اند با این حال به دلیل منحصر به فرد بودن  گرانتر هستند.

۴-همستر کوتوله روبوروفسکی(Dwarf Roborovskis Hamsters): کوچکترین گونه شناخته شده همستر در دنیاست.منشأ این نژاد همستر قسمت‌های غرب و شرق مغولستان و شمال چین می‌باشد. این نژاد کوچکترین نژاد همستر محسوب می‌شود. از آنجایی که از نظر رفتاری ترسو می‌باشد، رام و اهلی کردن آن چندان راحت نیست، از اینرو نژاد مناسبی به عنوان حیوان خانگی نمی‌باشد. همستر روبورفسکی طلایی – نارنجی با شکم و ابروهای سفیدرنگ و چشم‌های سیاه، از زیباترین و جذابترین همسترها محسوب می‌شود.(قد بالغ: فقط ۵ سانتی متر!).به دلیل طولانی بودن دوره بارداری،تکثیر دشوار در اسارت و تعداد کم توله ها در هر زایمان گرانترین گونه همستر می باشد. از آنجایی که از نظر رفتاری ترسو می‌باشد، رام و  اهلی کردن آن چندان راحت نیست، از این رو نژاد مناسبی به عنوان حیوان خانگی نمی‌باشد. همستر روبورفسکی طلایی – نارنجی با شکم و ابروهای سفیدرنگ و چشم‌های سیاه، از زیباترین و جذابترین همسترها محسوب می‌شود. طول عمر این همستر تقریباً 3 سال است.از خصوصیات دیگر این نژاد سریع و فرز بودن آن است. این ویژگی به اضافۀ کوچک بودنش، وی را قادر می‌سازد تا از کوچکترین و باریک‌ترین منافذ قفس بیرون بیاید. این نژاد همستر روحیۀ اجتماعی بسیار بالایی دارد به همین خاطر می‌توان آن را با سایر نژادهای همستر نیز نگهداری کرد.این گونه را تا امروز در ایران نداریم. 

 ۵-همستر چینی(Chinese Hamsters): به علت شباهت زیادش به موش و همچنین حالت تهاجمی و مشکل بودن تکثیر در اسارت طرفداران زیادی ندارد..لاغر و بسیار کشیده و دارای دُمی بلند است که تشخیص آن را بسیار آسان کرده است.منشأ این همستر مغولستان و قسمت‌های شمال چین می‌باشد. همستر چینی از لحاظ ژنتیکی بسیار شبیه به موش است به همین خاطر اهلی و دست‌آموز کردن آن مشکل است. همستر چینی بسیار ترسو بوده و در فصل جفت‌گیری ماده‌ها رفتار تهاجمی شدیدی نسبت به نرها دارند. این همستر اغلب به رنگ قهوه‌ای با رگه‌های تیره دیده می‌شود. گوش همستر چینی، خاکستری بوده و دارای چشمان سیاه رنگی می‌باشد. این نژاد بسیار اجتماعی بوده و به راحتی با نژادهای دیگر اخت می‌شود. حداکثر طول عمر حیوان 3 سال است.  

۶-سفیدهای زمستانی(Winter Whites): گونه ای شاخص که من در هیچ مقاله فارسی نامی از آن ندیده ام!!سر بزرگتری نسبت به بقیه همسترها دارد و این مشخصه چهره ای جالب و کاریکاتوری به وی داده.این گونه و گونه سوری تنها همسترهائی هستند که توانائی افزایش حجم مو در هنگام زمستان را دارند مسئله ای که متاسفانه در اسارت به ندرت اتفاق می افتد.منشأ این نژاد نواحی جنوب شرقی و جنوب غربی سیبری و جلگه‌های پرعلف قزاقستان می‌باشد. نسبت به همستر کوتوله روسی جثه کوچکتری دارد و حداکثر طول آن 10 سانتیمتر می‌باشد. خصوصیت جالب این نژاد که در واقع اسم خود را نیز از همین ویژگی‌اش گرفته، این است که در فصل زمستان رنگ آن تغییر کرده و سفید می‌شود.از دیگر خصوصیات ظاهری حیوان می‌توان به جثۀ بسیار کوچک، چشمان برجسته، ستون فقرات خمیده، گوش‌های خاکستری رنگ، شکم سفید و پاهای خزدارش اشاره کرد. همستر کوتولۀ زمستان سفید روسی فوق‌العاده اجتماعی است و به راحتی اهلی می‌شود. حداکثر طول عمر این نژاد 2 سال است.گونه سفیدهای زمستانی را هم تا امروز در ایران نداریم. 

 ۷-همستر رومانیائی:شبیه همستر سوری است و محل زیست آن در علفزارها و جلگه‌های رومانی شمال روسیه و بلغارستان،جنوب ترکیه و لبنان و اسرائیل است. همستر رومانی معمولاً به رنگ قهوه‌ای با شکم سفید رنگ دیده می‌شود. اندازۀ آن 20 تا 25 سانتیمتر است. این همستر اغلب در تحقیقات پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.همستر رومانی بیشتر زندگی خود را در سوراخ‌های زیرزمینی که به طرز استادانه‌ای، ورودی و اتاقک‌های متعددی برای آن ترتیب داده، سپری می‌کند و بین فصل بهار و تابستان به فعالیت تولیدمثلی می‌پردازد. 

۸-همستر اروپایی European Hamster :این نژاد جزء بزرگترین همسترها محسوب می‌شود که طول آن در جنس نر تا 32 سانتیمتر و در ماده‌ها تا 25 سانتیمتر می‌رسد.( طول دم : 3 تا 6 سانتیمتر ) منشأ این نژاد نواحی مرکزی و شرقی اروپا و روسیه بوده و محل زیست آن بیشتر، علفزارها، جلگه‌ها و حاشیۀ رودخانه‌ها است. همستر اروپایی در شنا کردن بسیار ماهر است. از خصوصیات جالب توجه وی داشتن کیسه‌های گونه‌ای بسیار بزرگ است که موقع شنا کردن آنها را متورم کرده و بدین وسیله به راحتی روی آب شناور می‌ماند.
این حیوان بسیار عصبی و تندخو بوده و در محیط قفس همواره آمادۀ حمله می‌باشد، بنابراین نمی‌تواند حیوان خانگی خوبی باشد و اغلب در تحقیقات پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. وی معمولاً به رنگ قهوه‌ای روشن با شکمی سیاه و پهلوهایی روشن دیده می‌شود.در شبکه ای از سوراخ ها که شامل چندین اتاق مجزا برای خواب و ذخیره غذاست، زندگی می کند. در اواخر تابستان برای ذخیره زمستانی اش به جمع آوری غذا می پردازد. علاقه زیادی به غلات دارد به گونه ای که ممکن است تا 10 کیلوگرم از آن را ذخیره کند. از اواسط پاییز تا اواخر زمستان به خواب زمستانی فرو می رود و به دفعات از خواب بیدار شده ، از ذخیره غذایی اش استفاده می کند. همستر شکم سیاه در حوالی مرغزارها و پرچین ها دیده می شود و می توان گفت که نوعی آفت برای مزارع محسوب می گردد. گاهی این نوع همستر را بخاطر خزش به تله هم می اندازند. این گونه از همسترها به ندرت بعنوان حیوان خانگی نگهداری می شوند. آنها حتی زمانی که احساس خطر کنند می توانند به سگ های بزرگ هم حمله کنند. از دانه ها ، حبوبات ، ریشه ها ، سیب زمینی ، گیاهان سبز و نوزاد حشرات تغذیه می کند. معمولا" در تابستان دو بار تولید مثل می کند و هر بار 6 تا 12 نوزاد به دنیا می آورد. ماده ها زمانی که فقط دو ماه از عمرشان گذشته است، قادر به زادآوری هستند. در اسارت به طرزی شگفت آور، عمری طولانی ( بیش از 8 سال ) پیدا می کند.  

 و اما همستر آلبینو: نژاد مستقلی محسوب نمی شود.در واقع به همسترهای چشم قرمز آلبینو می گویند که معمولا هم سفید رنگ هستند!در حقیقت ویژگی آلبینو (چشم قرمز یا نارنجی)در اغلب حیوانات خانگی دیده میشود.مثل خرگوش و گربه. 

همسترها در طبیعت زیر زمین نقب می‌زنند تا از دست شکارچیان در امان باشند. رژیم غذایی آنها شامل غذاهای خشک شده، دانه‌ها، میوه‌های تازه، و سبزیجات است.آنها ممکن است حشرات کوچک مانند جیرجیرک‌های کوچک یا شفیرهٔ سوسک‌ها را نیز بخورند. 

گردآوری و ترجمه : شیما.م